www.kuchniapalucka.fora.pl

kuchniapalucka

Kurhan w Złotowie
Forma grobowca oraz znalezione w nim materiały zabytkowe datują ten obiekt na młodszą epokę kamienia gładzonego zwaną neolitem i przypisać mu można około 4000 lat. Zbudowały go ludy amfor kulistych (nazwa ta pochodzi od typowej dla tej grupy ludności formy naczyń właśnie w kształcie amfor).
Niestety tylko częściowo zachowany – połowa jego została zniszczona, gdy w początkach XX stulecia przeprowadzono przez niego drogę polną. W trakcie badań dało się dokładnie prześledzić konstrukcję kurhanu. W centrum jego znajdowała się komora grobowa zbudowana z dużych, częściowo obrobionych, głazów – od wewnętrznej strony posiadają one wyraźne ślady gładzenia lub miażdżenia powierzchni zmierzającego do nadania im równej gładkiej płaszczyzny. Przerwy między głazami tworzącymi ściany komory uszczelniano mniejszymi kamieniami łupanymi, mniejszymi kamieniami podpierano również głazy od spodu zabezpieczając je tym sposobem przed przewróceniem. Komora grobowa posiada dość imponujące rozmiary – wewnętrzna jej długość wynosi ok. 6 m, szerokość ok. 1,2 m, a wysokość poszczególnych głazów dochodzi do 1,1 m. Ściana zachodnia komory zbudowana jest z 6 kamieni, wschodnią tworzy 5 kamieni. Stronę północną i południową zamykają pojedyncze kamienie. Wejście do komory znajduje się w południowo-wschodnim jej narożniku, gdzie znajdowało się wyłożone kamieniami palenisko.
Mniej więcej w początkach XIX wieku usiłowano wydobywać kamienie do celów budowlanych, podejmowano próby rozłupania ich, stąd wszystkie kamienie posiadają ślady zniszczenia. Wokół komory znajdował się owalny krąg z dużych, skośnie ustawionych głazów rozmieszczonych w odstępie ok. 2 m. Nad komorą wzniesiono nasyp ziemny. Składał się on z dwóch warstw – warstwy gruboziarnistego piasku i powyżej piaszczystej ziemi. Nasyp posiadał kształt elipsowaty o wymiarach ok. 19 m x 15 m. Była ona miejscem chowania zmarłych członków jednego rodu – pełniła zatem funkcję grobowca zbiorowego, rodzinnego. Wewnątrz niej znaleziono szczątki kostne 3 osób w wieku około 30 – 40 lat, które leżały w nieładzie, ma to związek ze ćwiartowaniem zmarłych i rozrzucania szczątków po komorze. W myśl wierzeń ówczesnych zmarłym wkładano do grobu przedmioty ich codziennego użytku, którymi posługiwali się oni za życia, a więc narzędzia, broń, ozdoby, a także naczynia zapewne z jadłem i napojem. W komorze z tego okresu znaleziono 2 siekierki krzemienne (jedna o długości 10,7 cm i szerokości obucha 3,5 cm, druga o długości 8,2 cm i szerokości obucha 1,9 cm) oraz 8 bursztynowych paciorków, fragmenty dwóch zawieszek z bursztynu oraz liczne fragmenty ceramiki kilkunastu naczyń glinianych z domieszką ziarnistego tłucznia o wysokości średnio około 10 cm, średnicy nawet 16,5 cm. W okresie neolitu była tzw. gospodarka żarowo-kopieniacza, czyli ziarna mielono przy pomocy kamieni, natomiast ziemię kopano. Pod koniec tej epoki była już orka z zaprzęgiem, rozwinęło się kopalnictwo krzemionki, obróbka kamienia.
Materiały zamieszczone w niniejszym informatorze są opracowane na podstawie wyników badań grobowca otrzymanych przez Danutę Wesołowską z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN Oddział w Poznaniu od dr Krzysztofa Szamanka jak również Muzeum Archeologicznego Poznaniu od prof. Dr hab. Lecha Krzyżaniak.
W 2008 roku kurhan został wpisany do rejestru zabytków województwa kujawsko – pomorskiego.
Zabytkiem opiekują się Strażnicy Kurhanu – grupa społeczna. Sztandarowy mariaż nauki i zabawy najlepiej uwidaczniają festyny, wspomagające zdobywanie wiedzy m.in. o życiu przodków. Liczne inscenizacje stanowią niesamowita okazję do swoistej podróży w zamierzchłą przeszłość.

[link widoczny dla zalogowanych]

Tekst: Danuta Wesołowska